Enkele heksen voorspellen Macbeth dat hij ooit koning zal worden, en samen met zijn vrouw zorgt hij ervoor dat die voorspelling ook uitkomt: hij maakt de koning van Schotland, Duncan, een kopje kleiner. Wie wil heersen, moet letterlijk en figuurlijk over lijken gaan... Lady Macbeth zal ten slotte zelfmoord plegen en Macbeth zelf zal sneuvelen in een bloedige veldslag...
Nu kunnen acteurs nogal bijgelovig zijn. Wens ze geen geluk, want dat brengt ongeluk. Zeg liever dat ze maar beter hun been kunnen breken. Geen wonder dus, dat Macbeth al eens de krant haalt om redenen die niet meteen te maken hebben met de kwaliteit van het beroemde toneelstuk van William Shakespeare. In 1988 bijvoorbeeld viel een stemcoach tijdens een opvoering van Verdi's operaversie van een hoog balkon en brak zijn nek. De politie sprak van een ongeluk, maar volgens de acteurs had 'de vloek van het Schotse stuk' weer toegeslagen.
'Alleen al het noemen van de naam M. wordt door Britse acteurs gelijk gesteld met het over zichzelf afroepen van ongeluk,' las ik in dat jaar in de krant. 'De acteur die het toch doet, dient dadelijk de kamer uit te gaan, drie keer om zijn as te draaien, te spuwen, af te kloppen en ootmoedig te vragen om vergeving voor zijn wandaad.'
De vloek spaart zelfs voorzichtige acteurs niet. Dood, pech, angst en slechte kritieken achtervolgen Macbeth al sinds de première in 1606. Shakespeare schreef zijn stuk immers in opdracht van koning Jacobus... en op de dag van de première daagde de jongensacteur niet op, die de rol van lady Macbeth zou vertolken. (Vrouwen en meisjes mochten toen nog geen toneel spelen, want dat was slecht voor de goede zeden, zei men.) Maar lady Macbeth was dus plotseling ziek geworden en Shakespeare, die niet alleen een groot schrijver maar ook een belabberd acteur was, moest op het laatste nippertje de rol overnemen. Koning Jacobus vond het zo slecht, dat hij het stuk prompt voor vijftig jaar liet verbieden.
In de vorige eeuw was niet alleen Macbeth, maar ook de vloek heel populair. De directrice van een Londens theater overleed in 1937 tijdens de repetities (hartaanval). Toen de beroemde acteur John Gielgud zich in 1943 aan 'het vervloekte stuk' waagde, stierven zijn koning Duncan en twee van zijn heksen. Tijdens een opvoering op de Bermuda's in de jaren vijftig vloog het kasteel van Macbeth in brand. In de jaren zestig werd een toneelknecht die de vervloekte naam had uitgesproken, gedood door een speer die van een hijskraan naar beneden viel. En de ook al bekende acteur Peter O'Toole reed met zijn motor bijna van een klip toen hij het stuk in 1980 instudeerde.
Volgens een acteur die een boek geschreven heeft over het onderwerp, is al die ellende te wijten aan de heksenscènes in het stuk. Shakespeare zou zich namelijk serieus gedocumenteerd hebben aan de hand van échte toverboeken, zoals De toverkunde onthuld van Reginald Scott en Duivelkunde (1584). Hij legt zijn actrices (de drie heksen) niet alleen een voorspelling in de mond, maar ook een echte onvervalste heksenvervloeking...
Rond de ketel danst een kring,
gooit er gif en darmen in.
Dagen en nachten dertig en één,
slapend onder een kille steen
zweette het padje zijn venijn,
't moet nu in de ketel zijn!
Dobbel bobbel pook en stook,
vuurtje brand en ketel kook...
Ketel zied en zing uw zang,
reepje van moerassenslang,
hondstong, dons van vledermuis,
stekertje van blind gespuis,
gaffeltje van addertong,
teentje van een kikkerjong,
oog en poot van hagedis,
al wat taai en tover is,
hellesoepje kook en kis...
Luister hier naar de HelleSoep Blues !
Luister hier naar de Macbeth Horror Soundscape Double Double Toile & Trouble!
Luister hier naar BURN THE WITCH, ELIZABETH SELWYN!
Reacties